Réimhír sloinnte - ann nó as?

Mac, Ó, Uí, Mhic, Ní agus eile

Bhí píosa sa Chúradh Chonnachtach (Béarla) le deanaí le Dara Bradley ag caint faoi an tslí a tá Trevor Ó Clochartaigh agus Éamon Ó Cuív ar an bpáipéar vótála. Bé an Cuíveach a rinne é ar dtús á liostáil féin mar "Cuív Éamon Ó" seachas "Ó Cuív Éamon" agus tá an Clochartach ag déanamh an rud céanna anois. An toradh atá ar seo ar ndóigh ná go bhfuil siad thuas i measc na céad daoine ar an liosta le na C-eanna seacha thíos ag "O" ag a bhun. B'fhéidir go gcabhraíonn sé leo sa toghchán nó b'fhéidir nach gcabhraíonn.

Bhí mise ag ceapadh gur ceart i gcásanna sloinnte "Gaelach," sé sin sloinnte i nGaeilge (Ó, Mac, de, Ua, Ní, Uí, Nic, Mhic 7rl) an réimír a fhágáil ar lár nuair atá liostaí i gceist. Bhí an cleachtadh sin á úsáid nuair a bhí mise san bhunscoil, "in the time of the Barmacides!"

Bhí beagáinín díospóireachta faoi ar facebook agus roinn an Dr Kevin Scannell ón a dtaithí féin. "Phléamar an cheist seo le Google nuair a chuireamar Gaeilge ar Gmail. Comhairle dhifriúil ó gach foinse! An Sloinnteoir Gaeilge: "An córas aibítreach atá in Guide to Irish Surnames" a úsáidtear anseo - gan aitheantas aibítreach a thabhairt do na 'réimíreanna' Mac, Mag, Ó...". Roinn sé nasc chuig an páipéar seo: "Irish prefixes and the alphabetization of personal names" le Róisín Nic Cóil ( The Indexer, June 2011).

Tá spéis faoi leith agamsa anseo. Tá mé ag déanamh taighde ar ghinealas mo chlann féin le tamall.

Bhí fadhb ann mar ba mise an chéad duine a bhain úsáid as an leagan Ghaeilge den sloinne i gcónaí de réir an méid taghde atá déanta agam go dtí seo. Ach conas iad a choimeád le chéile. Mar sin shocraigh mé gan an réamh-fhocal Ó nó Úi nó Ní a choimead mar chuid den sloinne. Mar sin in "Riain Ó" atá ann and an réamh-fhocal ina dhiadh.

Tá dhá sloinnte eile "Gaelach" sa craobh ghinealaigh leis agus rinne mé mar an gcéanna leo siúd.

Tá innéacs de na sloinnte go léir le feiscint sa pictiúir thuas (brú air len é a dhéanamh níos mó.) Tá na sloinnte go léir le chéile, mas Riain , Núláin, Ionraic agus Cathasaigh iad! Tabhair faoi deara nach raibh fadhb ar bith agam leis an sloinne Ollannach "van der Plijum!"

Bhí mé lán cinnte dom fhéin ar dtús ar facebook ach anois níl mé chomh 'dogmatach.' Ach cinnte tá mé chun leanúint leis mo chleachtas féin.

Ó - ann nó as?

Seachtar laoch?

Bhíos ag an gcruinniú d'iarratheoirí don Dáil Cheantair áitiúil (Gaillimh Thiar/Muigheó Theas) sa Sean Scoil aréir. Bhí slua mór - níos mó ná céad i láthair - ann chun éisteachta leo agus ceisteanna a chuir. As an 19 atá ag dul san iomaíocht bhí seachtar i láthair ar an oíche.

Liosta Iomatheoirí

Charity James ( NS )
Clochartaigh Trevor Ó ( NS )
Connolly Catherine ( NS )
Connolly John ( FF )
Cubbard Mike ( NS )
Cuív Éamon Ó ( FF )
Davoron Nicola ( R )
Patrick Feeney( NS )
Grealish Noel ( NS )
Healy Eames Fidelma ( NS )
Hoade Mary ( FF )
Holohan Tommy ( NS )
Kyne Seán ( NS )
Naughton Hildegarde ( NS )
Nolan Derek ( NS )
O'Mahony John ( NS )
O'Neill Ruairí ( DDI )
Roddy Thomas ( NS )
Sheridan Séamus ( NS )
Tuathail Niall Ó ( NS )

B'iad Éamon Ó Cuív agus Seán Kyne ag iarraidh a suíochán féin a choimeád agus ar a sáile bhí Séamus Sheridan (Glasaigh), Niall Ó Tuathail (Soc Daon), Ruairí O'Neill (NS), Catherine Connolly (NS) agus Seanadóir Trevor Ó Clochartaigh (SF).

Bhí an chuid cainte faoi chúrsaí bhóithre agus pleanála a d'éirigh teasaí ar uairibh. Cúrsaí sláinte ag déanamh imní chomh maith. Bhí an-chaint faoin oideachas agus easpa tacaíochta do na scoileanna sna áiteanna "iargualta' mar Áran agus go raibh daoine tinn ag scríobh éilimh agus acainí chuid an Rialtas agus na teachtaí gan móra toradh. Agus ná bí ag caint faoi sheirbhís idirlín....

Ní raibh cumas sa Gaeilge ag Séamus Sheridan agus labhair sé beagnach ar fad i mBéarla ach a buíochas leis an gcathaoirleach, Gormfhlaith Ní Thuairisg (Adhmhaidin, RnaG) níor shleamhnaigh an cruinniú isteach sa Bhéarla cé gur cuireadh íontas orm gur labhair Niall Ó Tuathail, a bhfhuil togha na Gaeilge aige, cúpla uair i mBearla gan leithscéal a glachadh. Ba cosúil gur cheap sé go raibh pointe tabhachtach le déanamh aige a bhí chomh tabhachtach sin narbh fhéidir iad a rá ach i mBéarla.

Bhí cineál trua agam don gCadhanach a bhí ina aonar ag cosaint chuinne an Rialtais. Mar sin féin níor ligeadh an Rialtas roimhe gan cháin ón lucht fhéacana. I ndairíre bhí chuid den cáineadh ar ionadaí Fhianna Fáil teasaí go leor.

Níl fhios agam ar éirigh le h-éinne dul i bhfeidhm orm thár éinne eile cé go raibh dúthracht Catherine Connolly ag taitneamh go soiléir i measc na polataíochta go léir. Níl mé ag rá nach raibh dútharacht ag an hiomatheoirí eile ach gur mhothaigh an scríobhnóir seo é uaithí thár aon duine eile.

Ach ar ndóigh is cróga gach duine atá sásta a ainm nó a hainm a chuir ós comhair an "daoscair slua" i dtoghchán. Ar bhealach nach laoch iad ar fad atá sásta a chuid tuairimí agus a chuid smaointe a roinnt linn go poiblí. Cé chomh maith is atá an tuarastal a faigheann siad má éiríonn leo a bheith tofa, ní beag san.

Pic le Trevor Ó Clochartaigh den slua

#GaelVóta #GE16 

A Thiarna, is peacach mé. Tar le do thrócaire.

D'fhogair an Pápa Iubhaile Speisialta - Iubhaile na Trócaire - i mbliana agus chum sé paidir le rá i rith na mbliana. D'athnaigh go mbeadh sé beagáinín fadálach agus mar sin mhol sé ceannín beag a rá:

"A Thiarna, is peacach mé. Tar le do thrócaire." 

Nach deas é?

Seo an ceann oifigiúil - fuarthas ar shuíomh Easpag na hÉireann (Béarla - Bhi an paidir féin deacair é a aimsiu áfach!)

A Thiarna Íosa Críost,

Mhúin tú dúinn conas a bheith trócaireach ar nós Dia ar Neamh, agus go bhfeiceann an té a bhreathnaíonn orainne aghaidh Dé.
Nocht d’aghaidh dúinn, agus sábhálfar sinn. 

Bhreathnaigh tú go grámhar ar Zacháias agus ar Mhatha agus shaor tú ó bhraighdeanas na bpinginí iad; 
shaor tú Máire Mhaigdiléana ó bheith ag baint sásaimh as rudaí ábhartha amháin; 
chuir Peadar ag teilgean deor tar éis dó tusa a shéanadh, 
agus gheall tú áit sna Flaithis don ghadaí aithríoch. 
Éistfimis, amhail is dá mbeifeá ag labhairt linne, leis na focail a labhair tú leis an mbean Samárach: ‘Dá dtuigfeá tabhartas Dé!’

Is tusa aghaidh sofheicthe an Athar dofheicthe,
Dia a chuireann a chuid cumhachta in iúl thar aon rud eile, trína thrócaire agus trína mhaithiúnas a bhronnadh orainn:
Bíodh an Eaglais mar aghaidh sofheicthe Dé ar domhan, an Tiarna aiséirithe agus glóirithe. 
Theastaigh uaitse gur daoine laga amach is amach a bheadh i do chuid ministir, ionas go mbeadh comhbhá acu leis na daoine bochta a mhair in aineolas agus iad san earráid:
Deonaigh go bhfaighidh gach duine a dhéanann teagmháil leo tearmann, grá De agus maithiúnas Dé ina measc. 

Chuir do Spiorad anuas orainn agus déan muid a ungadh lena ghrásta, 
ionas gur bliain bheannaithe ón Tiarna a bheidh in Iubhaile na Trócaire, 
agus go mbeidh fuinneamh agus spreagadh nua san Eaglais, a chabhróidh léi an soiscéal a fhógairt do
na bochtáin, an tsaoirse a fhógairt do na braighdeanaigh agus don dream atá faoi chois, agus go mbeidh radharc ar fáil arís do dhaill.

Iarraimid é seo ort trí idirghuí Mhuire, Máthair na Trócaire, tusa a mhaireann agus a rialaíonn leis an Athair agus leis an Spiorad Naomh trí shaol na saol.

Amen.

An paidir seo i Laidin agus i dteangacha eile ar shúiomh na Vatacáine!

 @pontifex @CatholicBishops