Beagnach mí ó scríos píosa anseo. Bhí muid ag taisteal!
Is maith a seans taisteal a thugann do dhuine leabhair a léamh. Is maith liom suí sa traen ag leamh - go mór mór anois nuair nach gá dom íoch as an dturas.
Thárla eachtraí sa chéad cheann in aimsir Chromail - (tréimhse 1648-53). Scéil chléirigh ag arm na hÉireann agus iad faoi ionsaí ag lucht Chromail agus a cháirde. Is cuimhin liom gur chuala mé go raibh sé de nós ag an uasal aicme in Éirinn cléireach a bheith acu ag scríobh síos a thárla dá thiarna. Bhí cléireach, a chuala mé, ag Aodh Mór Ó Néill agus é ar a thuras go dtí an Róimh agus dá bhar a chuid scríobhnóireachta tá eolas againn ar an olc agus ar an mí-ádh a thit ar an dturas sin.
Mar sin atá sa leabhair, An Cléireach1 le Darach Ó Scolaí, agus istig ann tá an léiriú ar an saol. "Táimíd sa phuiteach leo, agus san draoib, agus sa chlabar," dár le hAlan Titley ina léirmheas agus b'fhíor dhó nuair a lean sé "(nach mór) duit tuáille a tharrangt chugat féin tár éis a léite d'fhonn tú féin a throimiú." Cheap mise go raibh an stíl scríobhnóireachta beagáinín trom ach chuile seans go iarracht ag an údar stíl an seachtú aois deag a léiriú. Mar sin féin níor chuir sé isteach ar rithim a scéil dom. Agus tá mé tirim arís!
Tá leabhair mar seo an tabhachtach dár liom mar cé gur úscéal atá ann tá léiriú ar ár stair féin. Rinneamar an-sceal leis an Ath Peadair, Niamh, agus mé ar scoil a thaitn go mór liom. Ba faoi aimsir Bhrian Boirmhe agus na Lochlainnaigh a bhí sé. Is annamh a faightear scéal mar seo sa Bhéarla suite in aimsir stairiúl in Éireann - (tá mé ag smaoineamh ar obair Standish O Grady ach cé eile).
Bhí a dara leabhair an-difriúil - Tuatha Dé Danann2 . Scéal reamh-staire a bhí ann agus arís is maith an rud é sceal mar seo a insint arís agus arís eile. Tá sé istigh ionainn is dócha agus deintear tagairt do na scealtaí miotaseolaíocha seo anois is arís sa gnáth caint - Fir Bolg, Balor na Fomóraigh agus eile. Is maith mar sin fur thóg Diarmuid Johnson a pheann ina lámh leis a sceal a ath-insint. Cé gur i ngnáth caint an lae inniú atá sé á scríobh tá blas na seandálaíochta ann mar aon le blás sheanachaí éigin ag an tine oíche Gheimhridh. Éist leis: "Níorbh fhada ansin gur éirigh an slua ina gcoinne, an dubhshlua dúr drochdhaite, an drong mhór mhallaithe, an díorma dalba dásachtach, fir agus fathaigh Fhine Fomhórach..." Ní fhéadach TG4 féin pictiúir níos fearr a tharaiscint dúinn.
Tá leabhair mar seo an tabhachtach mar a dúirt mé. Tugann siad cineál cúlra dúinn mar náisiún - bunús dúinn mar phobal.
2. Tuatha Dé Danann, Seilbh Inse Fódla, Diarmuid Johnson, Leabhair Breach - ISBN 978-1-911363-20-0