Seanfhondóirí ón Iarthair ag insint a scéal.

Is dócha gur ceann de na míbhuntáistí leis an sao nua ná an scoilt idir na seandaoine agus na daoine óga ag fás aníos. Is ag plé le na rudaí draíochtúil, ríomhairí, na meáin shóisialta, agus fónin phóca. Cuid den gcuís, go mór mór amuigh faoin dtuath ná go bhfuil siad imithe as baile ag stáidéar nó le post a fháil agus fiú nuair atá siad sásta fanacht sa bhaile níl na seirbhísí nua seo le fáil acu agus níl fonn ortha cur futha ina gceantair dhúchais a thuile. Agus as go bráth leo soir go dtí an geal cathair!

Bhí cruinniú suimiúil i nGaillimh ar an Aoine seo caite inar bhalaigh slua le héisteacht le "Seanfhondóirí ón Iarthair" i gcúrsaí Chearta Sibhialta agus Ceardchumain. Is in halla Fhorais na Meicneoirí i lár an bhaile a bhí sé. Ní raibh fhios agam go raibh a leithéid d'áit ann ach tá ó tríocadái an naoiú aois déag.  Tá a cheann ceathru ar an Sráid Láir.

Rud nua don scríobhnóir seo an lipéad "seanfhondóir" ar dhaoine a bhí (beagáinín!) níos óige ná é féin. I ndairirí ní raibh aon chosúileacht ar na seanfhondóirí áirithe seo go raibheadar le h-éirí as an rás go raibh cuid acu ar phinsin!

Clé: John Cunningham, OÉG,  Seosamh Ó Cuaig, Conamara & Declan Bree, Sligeach

Bhí John Cunnighmam as OÉG sa chathaoir don gcéad mír. Declan Bree (Béarla)  as Sligeach a labhair ar dtús. Bhí seisean páirteach i ngluaiseachtaí sóisialacha ina gcathair féin, Sligeach, agus tá fós ina Comhairle Chontae ina chontae dhúchais. Roinn sé a scéal agus a ghníomhaíochas, go minic in aineoin bunaíochta stáit nó eaglaise, iad go minic ag obair as lamh a chéile in aghaidh a chuid gníomhachtaí. Ansin bhí caint againn ó Sheosamh Ó Cuaig agus labhair seisean faoi na daoine a d'imir tionchair, mar a Mháthair féin agus scéalta faoina uncali Colm Ó Gaora. Is mar gníomhaí i nGluaiseacht Cearta Sibhialta na Gaeltachta a bhí sé sna seachtóidí. D'éirigh leis an nGluaiseacht roinnt rudaí a bhaint amach tré brú a chuir ar an Rialtas. Ina measc tá Raidío na Gaeltachta agus TG4 agus cé go bhfuil sé lag go leor, Údarás tofa na Gaeltachta (atá "spocaithe" anois ag Rialtas FG/LO).

Sa dara chuid den oíche bhí triúr bhan, Liz Walsh, Mary Cooke agus Bríd Carr ag comhrá le Tish Gibbons. Bhíodar i measc iad siúd a bhí ag troid go tréan sna seachtóidí le ceardchumann a bhunú agus cearta na n-oibrithe riaracháin san Ollscoil a chosaint. Bhí lucht bainistíochta na hOllscoile glan ina gcoinne agus d'úsáid siad larrachtaí an láidir na mná cróga seo a stopadh. Bhí sé deacair dóibh a bhí i láthar gan smaoineamh ar chúrsaí san Ollscoil sa lá atá inniú ann agus an éagóir a deineadh i gcás an Dr Micheline Sheehy Skeffington agus a comráidí. Dúradh leis gur mó an scannal céad blian ó bhi Francis & Hannah Sheehy Sheffington ag troid go láidir ar son cearta mná go bhfuil an troid fós ar siúl ag a ngár-iníon!

Bhí slua maith i láthair agus daoine óga atá ag tosú ar an turas aonrach an agóideora. In measc bhí daoine ó Misneach, dream spleodrach a thógann a n-inspioráid ón an sean dream, go mór mór Máirtín Ó Cadhain a bhunaigh an céad "Misneach". Cé nach n-aontaím le gach seasamh atá á thógaint aontaím go bhfuil sé tabhacht go gcloisfar a ghlór amach anseo - amch ar an sráid agus istigh sna chúlseomraí. Bhíodar ag díol an dara eagrán dá nuachtáin, Mionlach, ainm oiriúnach mar is beag rud nach ndéantar ó oibre na mionlaithe!

Tá sé tábhachtach go mbeidh Gaeil i lár an aonaigh nuair a thagann atá agóidí ar siúl. Is é an rud ar a dtugtaí an "nua-liobrálachas" atá ag cur polasaithe na déine i bhfeidhm ar nós an Cháin Uisce is atá ag gearradh buiséad caipitil Údaráis na Gaeltachta. Siad na "fórsaí níos láidre agus níos forleithne ann (sa stáit chóras) ar cuma leo ann nó as dár dteanga náisiúnta." (Seán Ó Cuirreáin 23/1/2014)

"Caithfidh Gaeil seasamh le cosmhuintir na tíre. Cé go bhfuil go leor bá ann don Ghaeilge, breathnaíonn go leor daoine ar chainteoirí na teanga mar ghrúpa faoi leith a mbreatnaíonn amach do mhaitheas na Gaeilge amháin. Tá na Gaeltachtaí ag meath. Má theastaíonn uainn an próiseis sin a stopadh beidh tacaíocht gnáth-mhuintir na tíre ag teastáil uainn." (Misneach 20/1/2013)

D'fhág mé an gcruinniú agus mé déanta óg arís i mo chloigeann cé gur sean-cnámh atá san cuid eile dem chorp.

An réabhlóid abú!