27.8.12

Árainn agus an Ghealach!


"Nuair atá tú amuigh ar oíche ghlan, caoch do shúil leis an nGealach."
Criú Apollo 11, Neil Armstrong (Captaen), Michael Collins agus Buzz Aldrin
Is cuimhin liom go maith cá raibh mé nuair a chéad siúil Neil Armstraong ar an Gealach! Bhí mé in Árainn!

Talamh tanaí Árann
B'é an chead uair dom-sa bheith san áit draíochta sin agus bhí mé ag campáil ann in Eognacht ann. Is cuimhin liom go ndúirt fear a tí agus mé ag tógáil an pobal go raibh an talamh "an tanaí" do na stangaí. Agus bhí, mar ar an lá dár cionn thárla stoirm mór mar aon le báisteach trom san oíche agus bhí mé amuigh faoin aer. Ní dhearna mé campáil ó shin. Is fearr liom go mór an leaba compórdach faoi díon seasta!

Talamh na Gealaí
Tá sé go deas tuairisc a chloisint ar Mheiriceánach stuama ionraic, fiú nuair ar a bhás atá miuid ag caint. Gan aon amhrás b'shinn a saghas duine a bhí i Neil Armstrong. Ceannródaí ciúin, measúil a bhí ann. Nuair a deineadh mór den éacht a rinne sé bhí sé de nós aige aird a dhiriú ar an fhoireann i NASA (Béarla) agus iad siúd a bhí leis san arthach (Buzz Aldrin & Michael Collins). Dúirt sé, "when you have hundreds of thousands of people all doing their job a little better than they have to, you get an improvement in performance. And that's the only reason we could have pulled this whole thing off."

Mar laoch féadach sé fanacht i NASA agus bheith mar "an chéad fhear ar an Gealach!" ach ní raibh sé sásta é sin a dhéanamh. D'éirigh sé as NASA tár éis bliain agus chuaigh ag múinteorcht in Ollscoill Cincinnati. Dúradh dá bharr gur duine ann féin agus aonaránach a bhí ann. Ach sé fírinne an scéal gur fear cúthalach, ach fear a bhí sásta a shaol agus a chuid thaithí mar spásaire agus mar aerloingseoir a roinnt leis an gcéad glún eile. Ar bhealach d'fhéadfádh muid a rá gur bé sin an obair is tabhachtaí a rinne sé.

Mar sin molaimís é, ní h-amháin mar gheall ar an céim beag a rinne sé ós ár gcionn agus ar ár son ach mar gheall ar an obair a rinne sé go ciúin ina shaol ar fád.

Dúirt a chlann comóradh a dhéanamh air mar seo: "Nuair atá tú amuigh ar oíche ghlan, caoch do shúil leis an nGealach."

25.8.12

Turasanna nach ndéanfainn...


Shroich mé aois suntasach anuireadh agus díreach in am fuair mé brontanas nach féidir luach a chuir leis: mo phás saorthaistil!

Pás luachmhar!
Níor thuig mé cé chomh úsáideach is atá an scéim seo a bunaíodh sna seascaidí í. I ndairíre níor bhaineas mórán úsáid as an gcóras taistil go dtí go bhfuair mé an pás. Anseo i gConamara thugas faoin ndeara an méid daoine a úsáideann an seirbhís atá ag úsáid an pás, sean-daoine (mar mé fhéin anois is dócha) agus daoine cáilithe eile. Is dócha nach n-úsáidíodh an tseirbhís ag leath nó níos mó murach an pás saorthaistil.

Faigheann Bus Éireann (Béarla) agus comhluchtaí taistil eile fóirdheontas ar gach duine le pás a úsáideann an seirbhís.

Murach an pás seo bheadh ar CIÉ (Béarla) deontas glan a fháil chun seirbhís ceart a thabhairt, go mór mór i gceantreacha mar Chonamara. I ndairíre is cineál deontas atá ann, deontas ní hamháin a thugann tacaíoch do CIÉ ach ag an am céanna a cuidíonn le mianach saoil daoine a chaith a shaoil ag obair agus ag íoch cáin leis an stáit. (Ar bhealach nach féidir a rá nach "saor" thaistil é ar chor ar bith?) Deirtear go gcosnaíonn an pás seo timpeall €800m agus murach an pás seo bheadh air CIÉ an tairgead seo a fháil ó foinse eile.

Maidir liom féin bainim úsáid as an pás anois is arís. Ní gá dom smaoineamh ar chostas tailstil má tá orm dul thár n-ais go Baile Átha Cliath. I ndairíre is dóch nach ndéanfainn cuid de na thurasanna murach an pás. Buíochas don té a chéad smaoinigh ar an scéim!

20.8.12

Cluiche Oilimpeacha agus an Spiorad Naomh!

Dearcadh eile!
Éacht Katie Taylor (Colm Mac Séalaigh, Beo) 
Le Katie an chraobh, (Éilís Ní Anluain, Irish Times)
Bhí an áthas orainn faoi torthaí ag an tírín beag seo sna Cluiche Oilimpeacha i Londain seachtain ó shin. Fuair "Team Ireland" cúig chinn (Ceann Ór, Ceann Airgead agus trí chinn Cré Uamhaí) agus bhí trí chinn ag iomróirí ón gCúil Raithin (2 cheann Airgead agus ceann amháin Cré Uamhaí) a bhí ar foireann GB. Is ceart go mbeadh bród orainn as an éachta atá déanta acu agus ag na foirne ar fad. Rinne siad go maith.

Ar ndóigh bé bua Katie Taylor a stop chuile rud ar fud na tíre. Is beag duine ná chuala fuithi sna laethanta roimhe. B'ise a iompair brat na hÉireann ar oíche oscailte na cluiche agus da réir mar a chuaigh sí ar aghaidh sa chomortas d'ardaigh sí níos mó aird uirthí mar dhuine. I ndairíre is fíor gur thit muid go léir i ngrá leis an gcailín ó Bhrí Chualainn. Chuir Coláiste Lurgain amhrán fáidhiúil ar líne "Katie Taylor - croílár na Féile" . Chuaigh trachtaireacht Sheáin Bháin thar timpeall an domhain. (Tá níos mó ná 81míle tar éis éisteacht leis seo agus mé á scríobh!).

Rud a chuir i bhfeidhm orm-sa ná iompair an chailín í fhéin. Ba duine deas séimh taobh amuigh den chró dornálaíochta í. Bhí sé soiléir go raibh an-chreidimh sa Chríostaíocht aici agus nach raibh eagla ar bith é sin a admháil.  Scríobhadh ag Páidí Ó Lionard i nGaelscéal (15/8/2012) gur cosúil nach raibh tuairisceoirí RTÉ, agus b'fhéidir tuairisceoirí eile ábalta déileáil lena creidimh chomh oscailte agus soiléir. San Irish Times (Béarla 18/8/2012) níos déanaí rinne Theo Dorgan an pointe céanna.

Deirtear gur Críostaí "athbheirthe" a bhí inti. Ach céard is brí leis an téarma sin? Cad as a dtáining sé?

Sa bíobla deireann Íosa le Nicodemus, "Muna n-athbheirthe duine ó uisce agus ón Spiorad ní fhéadann sé dul isteach i ríocht Dé!" (Eoin Caib3). I dteagasc an Creidimh Caitliceach is é sacraimint an Bháiste atá i gceist. Mar sin tá gach duine a fuair an Báiste Chríostaí athbhreithe. Ach cén bhrí atá leis an tearma sa lá atá inniú ann? Nuair a deireann muid gur "Críostaí Athbhreithe" atá ann céard tá i gceist againn? Bhfuil muid ag séanadh teagasc na hEaglaisí eagraithe nó mar a deireann siad sa Bhéarla, na "Mainline Churches?"

Chun freagra a fháil ar sin ní mór dul siar go dtí bunú na hEaglaise. Cad a thárla ar lá mór bhunú na hEaglaise ar an chéad Domhnach Cincíse nuair a thurlaing an Spiorad Naomh ar Mhuire, Peadair agus iad siúd a bhí ag guidhe sa Seomra Uachtair (Gníomh. na nAspal Caib 2). is léir gur tharla rud éigin tabhachtach. Chaill na h-aspail a n-eagla agus chuaigh siad i measc na daoine ag craobhscaoileadh an "soiscéal." Tárla rud cosúil leis i Samaria faoi Pilib, Peadair agus Eoin, ba léir gur tháinig athrú ortha siúd a bhí ag éisteacht leo. Fuaireadar Báiste agus ansin nuiar a chuir Peadair agus Eoin a lamha ortha fuaireadar an Spiorad. Nuair chuiagh Peadair go Cornelius thosaigh an slua ag caint "i dteangacha" ag moladh Dé agus d'ordaigh Peadair go mBáistíodh iad leis. Is léir ón na cúntaisí go bhfuil dhá rud i gceist, Uisce agus An Spiorad, agus sna cúntaisí éagsúla is léir gur rud éigin gur féidir a mhothú atá i gceist.

Le himeacht ama is cosúil gur imigh an cleachtadh ar a glaoghtar "Teangacha" (xenoglossia) agus miriúltaí in éag. Dúirt Naomh Aibhistín agus an Eaglais ina iomlán gur cosúil gur bhain na buanna sin leis an "Eaglais óg" agus aimsir na n-aspal. Ceapadh gur bhain na buanna sin leis na Naomh amháin as sin amach go dtí an fichiú aois.

Fuinneog an Spiorad Naomh
Ar an gcéad lá Eanáir 1901 guí Pápa na Róimhe, Leo XIII in eaglais Naomh Peadair ann ag an bhfuinneoig cáiliúl don Spiorad Maomh ag ceann na hEaglaise sin. Chan sé iomann mór an Spiorad Naomh, Veni Creator Spiritus ar son na hEaglaise Uile.

Ar an gcéad lá Eanáir 1901 i dTopeka, Kansas sna Stáit Aontaithe, ag Coláiste Bethel agus Scoil Bhíobla thuirling an Spiorad Naomh anuas ar ghrúpa Phrostúnacha imeallacha a bhí ag guí leis an Spiorad Naomh a fháil mar a thárla sé i nGníormhartha na n-Aspal Caib 2. Ba eaglais athbhunaidh (primitive) nach raibh baint aige le na hEaglaisí Eagraithe Protastúnacha nó Caitliceacha agus nach raibh meas ar na "Críostaithe" eile ortha i Topeka. Bhí bean ann, Agnes Oznam, a d'iarr ar na daoine eile a bhí ag seirbhís san eaglais an oíche sin, a lámha a chuir uirthi agus iarr ar Dia an bua a bhí luite i Gníomhartha na nAspall a thabhairt di. Thosaigh sí ag moladh Dé i dteangacha. Ó sin téann muid go Los Angeles agus sa Faith Gospel Mission ag 312 Azusa Street in Los Angeles méadaíodh ar an ngluaiseacht agus thosaigh ar séipéil a bhunú sna Státaí. Ba seo na Cincísigh agus leathnaigh siad ar fúd an Domhain go dtí an lá atá inniu ann.

Mar a dúirt mé is beag aird a thug na hEaglaisí Eagraithe don ghluaiseacht seo má bhí eolas futha acu fiú. Anois is gluaiseacht mór é an gluaiseacht Cincíseach seo. Diadh ar ndiadh cuaigh sé i bfeidhm sna hEaglaisí Protastúnacha ach bhí deachtrachtaí ag na Caitliceach go dtí an Dara Comhairle Vatacáine. (Nuair a d'fhogair Eoin XXIII an Comhairle sin dúirt sé gur "Un'illuminazione inaspettata" - soilsiú gan choinne - a bhí aige an cinneadh seo a dhéanamh!). Is ansin a fuair sé beannacht na hEaglaise tár éis díospóireact bríomhar idir dhá Cairdinéil tabhachtach, Ruffini agus Suenens faoi úsáid na "charisma" ag tuathaigh. Ar deireadh d'oscail an Comhairle an doras (Lumen Gentium Alt 12 1964 agus Apostolicam Actuositatem Alt 3 1965).

Is i mí Feabhra 1967 a tharla an chéad imeacht "Cincíseach" san Eaglais Caitliceach i Meiriceá freisin. Is féidir cúrsa spioradálta in Olscoil Dusquene a roghnú mar an dáta cinnte (17-19 Feabhra 1967) mar lá briethe na gluaiseachta san Eaglais Caitliceach. Uaidh sin méadaigh sé chomh tapaidh sin go rabhadar i ndán Eaglais Naomh Peadair sa Róimh a líonadh i rith Cincíse na Bliana Naofa 1975 i láthair Póil VI. Dúirt sé agus é ag chuir fáilte roimh an slua "Cén chaoi a bhféadfaí an "athnuachan spioradálta" seo gan a bheith ina "sheans" don Eaglais agus don domhan?" Macalla ar a réamhtheachtaí fadó, "An féidir le haon duine cosc a chuir ar an uisce a mbaistfear na daoine seo ann, iadsan a bhfuil glactha acu leis an Spiorad Naomh ar an nós céanna linne?"

Mas mían leat eolas faoin nGluaiseacht Cincíseach sa fichiú aois molfainn "The Glory and the Shame!" le Peter Hicken 1994 ó Amazon (Béarla)

Tá eagraíocht oifigiúil anois ann (ó 1993) faoi scáth na Vatacáine an ICCRS (Ilteangach) le bheith mar "ambasadóirí ar "bhaisteadh sa Spiorad Naomh", chun an Caitliceach dílis a choimead ar an eolas faoina gné "fuinniúil" den saol d'fhonn fás i naofacht agus le freastal ar Ríocht Dé agus ar an Eaglis ina iomlán."


3.8.12

Máiméan


Bíonn an oilthreacht bliantúil go dtí Máiméan ann ar an gcéad Domhnach i mí Lúnasa de gnáth.

Deirtear gur sean-áit pagánach atá i Máiméan ach san 5ú aois tháinigh Pádraic, Aspal Éireann, chuig a bearna seo sna sléibhte Mám Tuirc agus bheannaigh sé tailte agus muintir Chonamara. Mar sin is thachtach an áit é do phobal Chonamara ó shin agus tá nós phatrúnachta san áit ón am sin anuas.

Se an tAth Micheál Mac Gréal S.J., a chuir crot eagraithe ar an oilthreacht agus an suíomh mar atá sé anois. Tógadh seipéil beag - Cillín Phádraigh in aice leis an uaimh nó cuasán beag a glaoghtar Leaba Phádraic air. Tá stáisiún na croise ann agus dealbh Phádraic agus é óg snoite ag Clíona Cussen sna hochtóidí.

Tá carraigh aifreann ann leis, mar is cosúil gur anseo a céiliúradh an Aifreann naofa in aimsir na péindlithe.

Tá sé éasca go leor dul ann, níl sé leath chomh deacair leis an dreapadóireacht ar Chruach Phadraig ó thuaidh. Is siúlóid deas é ón mbóthar N59 in aice leis an Srath Salach nó ón mbóthar idir Mám agus An Líonáin. Agus is aoibhinn go deo iad na radharcanna le feiscint ann.

Pádraic, Aspal Éirinn guidhe orainn!