25.11.14

Thar cionn....

Pic: Ciabhán Ó Murchú
Bhí an pictiúir seo roinnte ar facebook le deanaí ag píolóta óg ó Chonamara le deanaí.

Bhí spéis agam ann mar sé ár gceantair féin atá ann.

Bhí sé ag eitilt ós cionn na Tulaigh nuair a ghlach sé an bpictiúir.  Ar dheis tá Scoil Colmcille na Tulaigh le feiscint agus beagáining ar chlé uaidh tá ceannceathrú TG4 ann.

Téann an bóthar siar chomh fada le cros bhóthar Bhaile na hAbhann, an áit a bhfuil an siopa áitiúil, Tigh Dick  ag Muintir Uí Dhurcháin (Costcutter). Casann an príomh bóthar ó thuaidh ansin i dtreo Chasla.

Tá bóthar Bhaile na hAbhann ar chlé ón gcrosaire ar taobh Loch na Creibhinne - an loch fada ar chlé.

Tá bóthar eile, an L1200, a théann siar ón gcrosbhóthar agus ar bhóthar ar chlé uaidh sin ar an taobh eile den loch tá An Cloch Mór. Nios faide siar tá Bánrach (An  Bharainn Bhán ar an léarscáil thíos) agus ansin ár mbaile féin, Caorán na gCearc, áit a bhfuil timpeall 28 tithe. Tá Loch na Lannach le feiscint leis, an áit a bhfuil an sean stáisiún gharda chosta a bhí san mír deireannach den dráma teilifíse An Bronntanas.

Níos faide ansin tá Tóin Cnoic - tá túr Martello ar sin má tá súile an-mhaith agat is féidir é a fheiscint. Tá calaphort Ros a'Mhíl (an foirgnimh bán) ansin ar dheis den gcnoc sin.

Níos faide siar fós tá leithinis an Cheathrún Rua agus Garumna, agus ansin Leitir Mhóir agus Cnoc Mordan.

Is annamh a feictear áiteacha ón spéir agus tá sé an-spéisiúl an gaol idir suíomhanna na bailte fearainn a fheiscint.

An Codú féin? Níl sé le feiscint sa pictiúir tá sé ró fhada ar chlé len é a fheiscint! Tá sé faoin bhfocal "Uirlisí" sa mapa thíos!


11.11.14

Lá 'le Máirtín!

Inniú lá mór sa bhFrainc mar sé lá fhéile Mhartain atá ann. Nuair a bhí mise óg bhí sceal an fhir seo ina scéal íontach dúinn. Is cuimhin liom leis go bhfuil traidisiúin ann gur uncail Naomh Phádraig sinn fhéin é chomh maith - ach ní dóigh liom go bhfuil mórán bhunús leis an scéal sin.

Pé scéal é bhí cáil ar an naomh seo in Éirinn agus ar fud na hEorpa le fada. Anseo in gConamara feach ar an méid daoine leis an ainm Máirtín ortha. Ní i ndiaidh Mairtín de Porres ach Mairtín chathair Tours atá siad ainmnithe. Inné roinneadh píosa a scríobh cailín óg as an scoil áitiúil anseo, Scoil Cholmcille ag an Tulach. Scríobh Áine Ní Fhágharta "Oídhche Fhéile Mártain"  sa bhliain 1954.

Ag bronnadh leath a chlócha!
(Pic in Árdeaglais Tours)
Tá scéal againn go léir is dócha. Saighdiúir a bhí ann agus bhuil sé le fear gan mórán seachas éadaí gioballach strachtha air. Thóg sé a claoímh amach agus gearr sé a fhallaing nó a chlócha féin ina dhá leath agus thug don fear deirce é. Níos deanaí san oíche agus é ina choladh chonaic Máirtín an Tiarna Íosa agus a leat-chlócha air (352AD). Ba leor sin dó agus d'éirigh sé as an saighdiúracht agus chuaigh sé san eaglais agus ansin isteach i mainistir.

Níos deanaí fós deineadh ina easpag ar Tours na Fraince agus is ansin a fuair sé bás (395AD). Bhí cáil ar mar naomh agus bé ceann de na céad daoine a deineadh ina naomh gan a bheith ina mairtíreach.

Bhí cáil a naofachta ag leathnú ar fud na hEorpa agus ba ceann de na h-áiteacha is mó oilthearachta ar chomh chéim le Compostella, Canterbury angus fiú An Róimh féin tráth. Tógadh eaglais ann ina raibh a thuama agus leath a fallaing le feiscint ann. Deirtear gur ón bhfocal "capella" (fallaing beag) a tháinig an focal "Chapelle" na Fraincíse agus "Sáipéal" nó "Séipéal" againn féin.

Bhí cáil é go speisialta in Éirinn agus deirtear go raibh Aifreann speisialta in onóir Mháirtín ar Oileán Í ag Colm Cille agus tá cúntas ar a shaol mar chuid mór de Leabhair Ard Macha (9ú Aois) agus chomh maith leis sin deirtear gur iarr Naomh Colmán (Columbanus) cead guidhe ag uaigh Mháirtín agu é ar a chuid turasanna san Iodáil nuair a bhunaigh sé Mainistir Bhobbio níos deanaí san Iodáil.

Tuama Mháirtín i dTours
Seachtain ó shin bhí muid fhéin i dTours achuamar muid chomh fada le Baisleac Naomh Mhairtín (Fraincís) atá fos ann. Tá an eaglais féin nua go leor (19ú Aois) ach tá a tuama fós faoi gradam faoin bpríomh altóir. Smaonigh muid ar na daoine go léir in Éirinn leis an ainm sin agus b'fhéidir nach raibh fhios acu áit stairiúl i saol na hÉireann leis na cianta cairbreacha!

Chuireann Áine deireadh lena píosa scríobhnóireachta leis an paidir ghearr seo:

"Iarraim ar Mhártan Míorbhúilteach muid a thárrtháil is a chur ar ár leas, is go mbeirimíd beo ar Fhéil Mhártain aríst!"

Céard is féidir linn a chuir leis sin ach "Áiméan!"



8.11.14

Bígí ag rocáil seachas i measc charraigreacha chrua Chonamara!

Ó scríodh an píosa seo tá geallúint eile againn ón Rialtas go mbeidh seirbhís ioncurtha le h-aon áit ar domhain againne faoi...2020....

Idir an dá linn is mar seo atá chúrsaí ag an gCaorán.

I rith na seachtaine seo caite bhailigh mór-uaisle idirlín an domhain ag Cruinniu Mulaigh an Ghréasáin nó an Websummit (Béarla).  Dár le h-eagair fhocal an Irish Time (8 Samh'14) bhí sé cosúil le Féile Rock agus fiú an fear fhéin, Bono, i láthair lena bheannacht a thabhairt ar imeachtaí! Agus ar ndóigh Enda Kenny fhéin ann ag maoimh ar twitter "#websummit Great opp to tell Irish story to International media!" (4 Samh'14) agus "...A powerful message that Ireland is among the Internet capitals of the world." (6 Samh'14)

Bíodh acu!

Anseo, áfach, faoin dtuath, i gcroí lár Chonamara, ní féidir linn teacht ar na rudaí nua íontacha a bhí mar ábhar phlé ann de bharr gan leathan bhanda ceart,  an "cearta daonna" seo, le fáil againn. Sea is féidir liomsa facebook agus twitter a úsáid an cuid is mó den am ach má tá rud éigin mar fís nó pacáiste móra a chuir i r-phoist chuig chustaiméir nó soláthraí is minic a theipeann air nó ar a laghad tógann sé an t-uafás ama.

Ag feitheamh!
Ní gá linn ach breathnú ar an tógra nua i bhfoilsitheoireacht na Gaeilge, Tuairisc.ie, a bhí ag lorg áit i nGaeltacht Chonamara agus theip ortha aon áit a bheadh oiriúnach ó thaobh sheirbhíse idirlín de níos faide siar ná Bearna! An féidir le h-éinne "croí lár na Gaeltachta" a thabhairt ar Bhearna?

Ach anseo timpeall 20 km siar ó Bhearna tá sé thar a bheith deacair suí ag breathnú ar MTS nó Maolra féin is obair chrua ar son na cúise é, ag stopadh agus ag tosnú agus ag lódáil....

Agus ná labhair liom faoi Skype...

Tá 18% de mhuintir na tíre idir  sé mbliain déag agus cúig bliain déag agus trí scór nár úsáid an idirlíon ríamh! Agus timpeall 50% idir seasca agus seachtó cúig nach raibh ar líne riamh agus gan aon amhras an cuid is mó acu ina gcónaí faoin dtuath. (Figiúirí ón bPríomh Oifig Staidrimh).

Tá Airí Rialtas ag gealúint (arís) go bhfuil siad ag obair ar an fhadhb, Pat Rabbitte an duine deireannach a mhol go mbeadh seirbhís 21ú chéad ag gach duine sa tír. Agus cá bhfuil Pat Rabbitte anois?

Ní mise é seo ach tuigim a chás - an dtuigeann Rialtas Bhaile Átha Cliath?

• Alt i mBéarla san Irish Times (iti.ms/1ADJQkA) a spreag an píosa seo uaim!