17.12.22

Frigeáilte!

Tá caint faoi úsáid focail sa Ghaeltacht ar an gcóras ghiolcaireachta le lá nó dhó anuas.

Mar shampla "sandwich" in ionad "ceapaire","bicycle" ar "rothar." 

Is cuimhin liom ag líonadh mo charr ag Siopa an Phobail agus chuigh mé isteach ann le híoch as an "artola." Ní raibh tuairim ag a bhfreastalaí bochd cad a bhí mé ag rá go dtí go ndúirt mé "Petrol."  (Ach ar focal.ie tá an focal "peitreal" ann.) 

Agus is annamh go n-usáitear an focal "aibhléis" (ach amháin ar R na G). "Tá an deabháil leictric imi' aríst!" a deirtear thárt anseo.

Is cuimhin liom fadó nuair nár éirig linn ár gcarr a thosu (startáil?) tháinig duine de na comharsan ag iarraidh cabhrú linn. Agus cúpla iarracht déanta again gan toradh dúirt sé, "'mé ag ceapadh go bhfuil an battery frigeáilte."  Agus bhí!

Tárlaíonn rudaí mar sin i ngach teanga. Tagann an chuid de na focail sa Ghaeilge ón Laidin nó ón bhFraincís. Tagann focail áirithe istigh go nádúrtha i ngach teanga fiú sa Bhéarla. Tá neart "bungalónna" thár timpeal anseo ach ní focal Gaeilge é sin, nó fiú focal Bhéarla.

Tagann focail is teach i ngach teanga, cuid acu fanann siad ann agus cuid acu ní éiríonn leo. Tá fir agus mná léinn a déanann iniúcadh ar fhocail agus téarmaí agus cumann siad focail nua. Éiríonn le cuid acu dul isteach sa chaint agus fágtar cuid acu gan úsáid.

Mar a dúirt Taoiseach éigin "fag faoi na toghthóirí" é.

No comments:

Post a Comment