Eolas nó aithne!

An bhua thar barr atá faighte agam!

Is minic sna laethanta seo a léann muid na n-ionsaithe ar an an eaglais. Go raibh Éire agus tíortha eile faoi scáth Caitliceach. Eaglais a chuir a ladhar i ngach gné de saol an duine. Ach an é an Eaglais i ndairíre atá faoi ionsaí sna tagartaí seo nó an ar rud nach Críostaíocht i gceart é. Cén tuiscint atá againn féin ar an eaglais Chaiticeach?

Nach ag smaoineamh ar an Eaglais mar institiúid, mar údarás, mar chóras rialacha agus rialacháin, mar thraidisiún, mar ghluaiseacht shóisialta, mar thuairim atá muid. Ar ndóigh tá sé i bhad níos éasca smaoineah uirthi mar seo ná smaoineamh nó iompú ar an fhírinne. "Tá seo ceart!" "Tá seo mícheart!" "Muna bhfuil tú ar an taobh seo ní Caitliceach thú!" 

Táid ann a deireann nach Caitliceach an Pápa féin fiú. Ar thaobh amháin tá diagaire léanta agus ar an taobh eile tá diagaire sontasach eile. Cad is diagaire Caitliceach ann? Duine eolasach ar Chríost agus ar a theachtaireacht. Ach an leor san?

“I stair iomlán na diagachta Caitlicí is ar éigean atá aon rud is lú faoi deara, ach is fiú fógra a thabhairt, ná gur beag diagóir a bhí ina naomh ó aimsir mhór na nAithreacha.” a dúirt fear léinn leath chéad bliain ó shin¹.

Foilsíodh tréadlitir ó Easpaig na hÉireann fado i mBéarla, "Knowledge of Jesus Christ!" agus aistríodh go Gaeilge é mar "Eolas ar Íosa Chríost." Ach sílim fhéin gur mí-aistriúchán a bhí ansin. An de bharr míthuiscint a aistríodh mar sin é? Nuair a shéan Peadair Íosa i dteach an ardsagairt nár dúirt sé, "Níl aithne agam air, a bhean!" Sa leagan Béarla tá “Woman, I do not know him.” scríofa. (Lúcás 22:57

Is aisteach linne an rud a bhí intuigthe do na luath-Chríostaithe – nach bhféadfá múineadh faoi Chríost gan aithne pearsanta a bheith acu air.

An bhfuil Dia ag dul isteach sa domhan tré bhaill na heaglaise? Ní hamháin go bhfuil an aontas pearsanta le Dia, nó naofacht, indéanta,  ach tá sé riachtanach. Ní spríoch nó idéal ar na baill an aithne seo a bheith agam air ach dualgas nó oibleagáid.

Is é seo, ar ndóigh, an glaoch uilíoch chun na naofachta - aithne pearsanta ar Íosa. Nó i bhfocail Phóil Aspal, "...an bhua thar barr atá faighte agam: aithne a chur ar Íosa Críost, mo Thiarna." 

Ach is daoine daonna iad baill na hEaglaise, peacaigh bochta - mar a dúirt Prioinsías é féin nuair a toghadh é: "non so quale possa essere la definizione più giusta... Io sono un peccatore. Questa è la definizione più giusta. E non è un modo di dire, un genere letterario. Sono un peccatore ... sono un peccatore al quale il Signore ha guardato" ("Níl a fhios agam cé acu an sainmhíniú is ceart... is peacach mé. Is é seo an sainmhíniú is ceart. Agus ní figiúr cainte é, seánra liteartha, is peacach mé ... is peacach mé ar fhéach an Tiarna air")².

Is peacaigh baill uiligh na hEaglaise, agus bhí sé mar sin i gcónaí 

Braitheann an Eaglais ar naofacht a cuid ball agus breitheann an naofacht ar an aithne atá agamsa ar Íosa Críost.

---

¹. Hans Urs von Balthazar
². Intervista a Papa Francesco di Antonio Spadaro 19/8/2023 (IT - DE  - EN  - ES  - FR - PT)