Nell

Tagann dhá rud i mo cheann  agus ag smaoineamh agus ag céiliúradh Nell McCafferty mé. Ní raibh aithne agam uirthí nó ní dóigh liom go bhfaca mé ríamh í (seachas ar an teilifíseán). Bhí eolas ag cach ar a cuid oibre ag nochtú éagóra stáit agus eaglaise go borb. Ach ag an am ceanna ba duine daonna í lán de ghreann agus gean. Cinnte bhí eagla ag daoine - fir go háirithe - roimh nimhe a teanga. Chonaic sí éagoir agus éagothroime agus léirigh sé é gan eagla lena peann agus lena teanga.

Nuair a chuala mé go raibh Nell imithe ar shlí an firinne tháinig dhá rud isteach im cheann.

Eaglais Ntarama inniú

Ni féidir liom tagairt ar an gcead rud ar líne a fháil faraoir. Is cuimhin liom go raibh sí i Ruanda na Aifrice. Tá mé ag ceapadh go raibh an tEaspag John Kirby, Cluain Fearta & Concern leithi. Bhí siad ag eaglais Ntarama ann inar maríodh na mílte den cine Hútú ar Fhéile Mhuire Mhóir an Fhomhair (15 Lúnasa). Bhí na mílte cloigeann no blaoscanna amuigh ar na boird amuigh taobh amuigh den séipéal go fóill.  Scríobh Nell sa Sunday Tribune faoi ag an am (sa bhliain 1994 tá mé ag ceapadh). Ach is rud a chuala mé ón easpag, b'fhéidir gur scríobh sé é áit éigin atá i mo gcuimhne. Bhí sé ag caint ar an phairilis agus an cineál suaitheadh a buail air nuair a chonaic sé toradh an úileloscadh leagtha ar na boird.  Ní raibh fhios aige cad is ceart a dhéanamh. Baineadh an mothú as. D'fhán sé ina sheasamh.

Dúirt sé gur bhog Nell i dreo na boird ar a raibh na cloigeann seo go léir. Stop sí agus rinne sí comhartha na Croise uirthí féin. 

Nell

Bhí cineál náire ar an easpag a dúirt sé mar b'eiseann a bhí in ainm is a bheith spioradálta. Seo gnath Éireannach agus fios aicí óna sinsear cén rud is ceart a dhéanamh ag amm an ghátar. Ceacht don easpag! Agus dúinn go léir b'fhéidir.

An dara rud a smaoineas air na am an reifreann ghinmhilleadh. Scríobh sí alt a theaspeáin gur thuig cad ba ginmhilleadh ann. Rinne sí mionscrudú ar cad a bhi i gceist agus thuig sí go raibh "na daoine 'pro-life' ceart faoi roinnt rudaí." Thug sí tacaíocht drogall don ghinnmhilleadh áfach - rud nár thuig mé féin. Ach sna h-altanna bhí sé soiléar gur smaoinigh sí go doimhin sa cheist. Cháin sí an díospóireacht, "ní díospóireacht ar bith é" agus dúirt nach daoine "ar son na beatha" ar an taobh éile ach "pro bhreith". Agus nios measa fós "Nuair a bheirtear an leanbh cailleann siad gach suim agus bíonn tú leat féin."

Sílim nach féidir é sin a shéanadh in an-chuid den dream sin?

Anois tá mé cinnte go bhfuil sí ag cur na ceisteanna chrua ar an Athair Uilechumhacht ina slí eolach borb féin.

Go raibh síochán aicí agus súil agam go bhfuil freagra na ceisteanna go léir aici. Suaimhneas síorí di ar dheis an Dé céanna.

50 Bliain faoi bhláth.

Bronnadh an sparántacht "Clannad – Caoga Bliain Faoi Bhláth" ar an ealaíontóir Gaeltachta Daniel De Buitléir dár le fógra ó Údarás na Gaeltachta. 

Daniel De Buitléir, Moya Brennan,agus Pól Brennan 

Tá an sparántacht seo, ar fiú €30,000 í, á bronnadh mar chomhartha ómóis don ghrúpa ceoil Clannad agus chun ceiliúradh a dhéanamh ar an tionchar ollmhór a bhí acu ar chúrsaí Gaeilge le breis is 50 bliain anuas.

Cuirfidh an sparántacht seo ar chumas Daniel De Buitléir am a chur i leataobh chun saothar úr ealaíne a fhorbairt trí mheán na Gaeilge thar thréimhse trí bliana. Is é aidhm na scéime ná tacú le healaíontóirí Gaeltachta a gcleachtas ealaíne a fhorbairt agus saothar nua i nGaeilge a chruthú.

Dúirt Tomás Ó Síocháin, Príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta, "Tá áthas orainn an sparántacht seo a bhronnadh ar Daniel De Buitléir. Táimid ag súil go mór leis an saothar nua a chuirfidh sé ar fáil agus táimid cinnte go leanfaidh sé sampla Clannad i gcur chun cinn na Gaeilge agus chultúr na Gaeltachta."

"Ba phribhléid d'Ealaín na Gaeltachta comhoibriú le Clannad agus le hÚdarás na Gaeltachta chun áisitheoireacht a dhéanamh ar an sparántacht uathúil seo," arsa Rachel Holstead, Ceannasaí Ealaín na Gaeltachta. "Is é an infheistíocht is fearr gur féidir déanamh sna healaíona ná infheistíocht dhíreach in ealaíontóirí. B'údar dóchais dúinn an líon mór, an t-ardchaighdeán agus an éagsúlacht sna hiarratais ar an Sparántacht seo ó ealaíontóirí Gaeltachta agus guímid gach rath ar Daniel, agus ar bhaill Chlannad sa chaibidil nua amach rompu." 

 "Is mór an onóir dúinn go bhfuil an sparántacht seo á bronnadh in ómós do Clannad. Tá súil againn go spreagfaidh sé ealaíontóirí óga na Gaeltachta chun leanúint ar aghaidh ag cruthú saothar nua i nGaeilge agus ag cur ár dteanga agus ár gcultúr chun cinn ar fud an domhain,"" a dúirt Dúirt Pól Brennan, ball den ghrúpa Clannad.

Dúirt Daniel De Buitléir féin, faighteoir na sparántachta: "Is mór an onóir dom an sparántacht seo a fháil. Ba mhór an spreagadh dom i gcónaí an méid a bhain Clannad amach don Ghaeilge agus do cheol na Gaeltachta. Táim fíorbhuíoch do Chlannad as ucht a n-inspioráide agus don Údarás as an deis iontach seo chun mo chuid ealaíne a fhorbairt agus cur le hoidhreacht shaibhir na Gaeltachta."

Tá Údarás na Gaeltachta ag súil go spreagfaidh an sparántacht seo tuilleadh ealaíontóirí Gaeltachta chun saothar úr a chruthú i nGaeilge agus go gcuirfidh sé le saibhreas cultúrtha agus ealaíonta na Gaeltachta.

---

@UdarasnaG @ClannadMusic