Gealúnach síoraí!

Bhí mé sa seomra folctha agus thosaigh mé ag smaoineamh. Rith sé liom go raibh athrú suntasach i gcúrsaí gallúnacha ó bhí mé óg.

Mar a bhí!

Bhíodh sé de nós barra gallúnaí a bheith ar thaobh an baisín sa seomra folcadh nó in aice leis an doirteal cistine. Nó bhíodh se ar mhias faoi leith ann. Ach ní mar sin atá cúrsaí. Is gnáth rannóir gallúnaí atá ar thaobh an báisín anois agus gallúnach leachtach istig ann.

Mar atá!

Bhí gallúnach Lifebouy againn sa bhaile a bhí chrua go leor. Bhí sé an dheachair sobal ceart a fháil leis. Dath dearg a bhí air agus mar sin is minic a glaodh "Gallúnach Dearg" air. 

Is cuimhin liom agus mé ar scoil i gCorcaigh go ndáiltí barra chrua gallunaí - "Ryan's Klimax Carbolic". Bhí monaraca ghallúnadóireachta sa cathair ag an comhlucht Ryans - tugadh na "Soapy Ryans" ar úinéirí an mhonarcan. Thugamar leasainm "gealúnach síoraí" ar an mbarra. Díoladh barra fada de. Gearradh an barra i gcúig gcodanna le sreang agus bhí píosa an duine deanta as. Tá mé ag ceapadh go bhfuil an comhlucht dúnta le fada.

Ach anois ní maireann an buidéal mórán ama. Agus táim in amhras an bhfuil sé leath chomh láidir is a bhí an barra chrua dearg carbólach?

An t-séid nar sheid.

"Ceathrar againn a bhí ann agus gach duine dinn sástaé féin a shéideagh ina bheatha." 

Is mar seo a thosnaíonn an leabhar seo. Mí na Samhna 2015 i bPáras na Frainceach atá an fear seo, Khalil, agus crios pléascach thár timpeall a choime. Ón chéad abairt sa chéad caibiddil bhí mé gafa ag an leabhair seo. Thaistaigh orm fháil amach cad a thárlódh leis an bfear óg seo ón tús.

Is cuimhin liom an oíche sin a bhí ionsaí uafásach Bhataclan. Bhí triúr ionsaí féinmharfach eile i dtuaisceart na Cathrach, bruachbhaile St Denis. Bhí cluiche socar idir an Fhrainc agus an Ghearmáin ar siúl. Is cosúil gur theastaigh ag triúr fir leis na buamaí dul isteach agus iad fhéin a phléascadh ag an cluiche. Ach de bharr nach raibh ticéidí acu níor ligeadh isteadh iad agus pléasc siad na buamaí taobh amuigh den stáid.   S leabhair seo is sé an ceathrú duine a bhí leis é fhéin a phléascadh atá ag insint a scéal féin. Is cosúil gur theip ar an buama pléascadh. Insíonn sé ar a thárla dó ina dhiaidh san; a éalú ó Pharas chuig an Bheilg; ag smaoineamh ar cad a dhéanadh sé ina dhiaidh; cad a cheapadh a cheannarí faoi? An roghnófar é le eachtra eile marfach?

Tá an léiriú ar a chuid smaointe, ar a dhearcadh, ar fealsúnacht an ionsaitheora féinmharúach. Chuir sé leabhair eile ag an Ailgéreach, Albert Camus^* i gcuimhne dom. Séal eile ina deineann duine iniúcadh ar a intinn féin, a smaointe agus a dhearcadh nackh cosúil le dearcadh an "gnáth" duine!

Bhí an leabhair seo an éasca le léamh cé gur aistriúchán a bhí ann ní cheapfá ach go raibh sé scríofa sa Ghaeilge. Stíl breá nadúrtha scríobhnóireachta dár liom. Cloisim go bhfuil leabhair eile aistrithe ón bhFraincís aici. Tá mé ag súil leis.

Seo an dara leabhair ó stábla Barzaz. Scríobh mé píosa faoi Madame Lazare i mí Feabhra agus cé chomh éasca is a bhí sé le leamh. Go leanfaidís an nós!

• Khalil, Yasmina Khadra: Aistrithe ag Máirín Nic Con Iomaire; Barzaz ISBN: 978-I-910945-85-8

---

^* An Strainséara; Albert Camus: Aistrithe Diarmuid Ó Gráinne; Coiscéim 2012 (L'Éntranger - 1942)