Preab sa bhféar!

Bhí mé ag gearradh féir ar an bplasóg ós comhair an tí ar maidin nuair a fuair me spléacadh de rud éigin ar an dtalamh taobh liom. 

Cheap mé ar dtús gur brobh nó seamaide féir ag séideadh sa ghaoith. Ach nuair a crom me síos thug mé faoi dearadh gur frog óg donn a bhí ann.

Tá an frog cointianta go leor thár timpeall na tíre. Tosaíonn sé mar sceith cosúil le glóthach i locháinín beag de gnáth. Ansin fasan sé sin ina thorbán sula dtagann a froigín beag amach. Ní éiríonn an cuid is mó den na torbán fás chomh fada le bheith ina fhrog. Ach má éiríonn leis d'fhéadfadh sé marachtáil ar feadh seacht nó ocht mblianta.

Bhí sé ciúin agus stop sé ionas go dtógfainn pictiúir de le mo fón.

Ansin d'imigh se ... de phreab ar ndóigh...

Nach deas é (nó í).

---

• Féách ar píosa péistiúil eile anseo Lacerta vivipara sa chistin! (9/8/2016)

"La Sheridan!"

Is annamh a éisteann mé le RTÉ 1 (Tá me meallta ag Rnag a bhíon ar siúl agam i gcónaí!)

An Diva sa bhliain 1938

Bhí clár Joe Duffy ar siúl i rith na seachtaine agus bhí caint ann faoin amhránaí cliutach Margaret Burke Sheridan a chuir ar bhóithre na smaointe mé. Tá mé ag ceapadh go raibh Joe ag caint le údar beathfhaisnéis an Diva úd.

Soprán cluiteach ab ea í ag tus an chéid seo caite. Ba as Caisleán a'Bharraigh í a fuair a chuid scoileacht leis na Doiminiceánaigh ar Sr Eccles i mBaile Átha Cliath. Bhí guth álainn aici agus chuaigh chuig an Iodáil le haghaidh traenála. Bhí sí ar fheabhas ag canadh píosa ó cheoil drámaí Puccini - La Bohéme agus Madama Butterfly, go spesialta - agus bhí an-cháil ar "La Sheridan" agus deirtear go cheap Puccini féin gurb í an Butterfly is fearr a chuala sé.

D'éirigh sí as bheith ag canadh go poiblí sna luath tríocaidí agus bhí chónaí uirthe go ciúin i mBaile Átha Cliath go dtí deireadh a saol sa bhliain 1966. Tá sí curtha i Reilig Glas Naoín.

Stampa á comóradh (1989)

Ach thár n-ais chuig mo scéal a d'inis Máire Ní Thuama, beanacht Dé leithí, dom fuithí. Bhí sí mar ceannaire in oifig éigin i mBaile Áta Cliath agus bhí Margaret Burke Sheridan, a bhí éirithe as bheith ag canadh go poibí faoin am seo, ina cónaí in arasán ós cionn a oifige. 

Bhí sé de nós ag Máire dul suas ar chuairt chuici anois is arís. Ar an lá áirithe seo thóg sé duine a bhí ag obair leithi thuas chuig an arasán. Ní raib fhis ag an cail˜cé bhí ann agus nuair a bhualeadar leis an amhránaí chuir Máire in aithne a chéile.

"Seo Margaret Sheridan an t-amhránaí cáiliúl!" a dúirt sé.

"Is maith liom bualeadh leat," arsa an cailin, "You know Máire sings too".

---

Earrach - faoi dheireadh!

Lá thár a bheith go deas faoi dheireadh. Tár éis báisteach gan staonadh le míonna anuas.

Bhí seans agam dul i mbun roint obair sa gháirdín - an féar a ghearradh - an céad seans agam ó mí Meán Fomhair. De gnáth tosnaím ar sin ag tús Mí marta.

Agus chualamr a cuach - céad chuach an earraigh ar maidin. É a lorg a ghrá geal?

Agus tá na feithidí, na beacha agus na féileacáin.

Dé gnáth nuair a fheicim féileachán ag glacadh sos beag sa gháirdín eitlíonn sé uaim sula n-éiríonn liom an fón a thógaint amah as mo phóca lena a pictiúr a thógaint. Ach is cosúil go raibh an lá chomh h-álainn san inniú gur fhán sé dom.

Péacóg ("Inachis io" sa Laidin) atá ann agus sé an féileachán is ildaite sa tír é. Tá sé réasúnta coitianta in Éireann. Téann sé a choladh sa Geimhridh. 

Is maith leis neantóga - agus tá neart neantóga thár timpeall anseo!

Bláth cúthaileach...

Bhí sé fuair go leor. Ni raibh báisteach ann áfach agus chuamar ag siúl. Bhí an dúlra fós ina choladh nó an cuma sin air.

Bhíomar beagnach ag Toit Chónáin nuair a chonaic muid tuar dhóchais go híseal i bhfothain bhalla trócaireach. Bláithín beag buí ar leath oscailt go cúthaileach ag breathnú amach ar an earrach fuair.

Sabhaircin!

Deirtear go mbíonn sé le fáil in Éirinn ó mí na Nollag ar aghaidh go mí Bealtaine ach sílim go bhfuil an 10ú lá Márta lua go leor dó sa comhairsanacht seo.

Comhartha athrú aeráide?

Imithe i bhfad!

Ait go leor nuair a bhí mé ag taisteal go Düsseldorf, i rith na trioblóide thaistil atá inste agam roimhe seo, bhí mé ag leamh leabhair leis an dtideal "Ag dul i bhfad" le Alan Titley.  Cinnte chuig me i bhfad ón Aerphort ar an oíche úd.

Níl sé de nós agam scéalta gearra a léamh - is fearr liom úrscéalta, beathfhaisnéis nó leabhair staire. Chonaic mo bhean mé ag breathnú ar an leabhar seo i siopa Charlie Byrne i nGaillimh agus cheannaigh sí dom é i ngan fhios dom mar bhronntanas.

Léigh mé leabhair amháin leis an Titlíoch cheana.  Scéal faoi eachtraí Aifreacánach óg ar a shlí chun na hEorpa "Gluaiseacht". Scéal inste go maith agus tuiscint léirithe ar saol na n-imearcach atá thár a bheith ábharthach sa lá atá inniú ann. Ar ndóigh tá colún aige san Irish Times gach seachtain.

Ach thár n-ais chuig na gearr scéalta. Sé scéalta déag atá ann atá an-difriúil óna a chéile. Tá chuile cineál scéal ann, finscéal, rómánsíocht, spóirt idir peil agus iománaíocht. Is cosúil gur féidir leis an údar é féin a chuir isteach i meon cailíní óga nó múinteoir díreach tagtha amach ón gcoláiste traenála. Agus ar deireadh bhí scéal cuíosach fada a chuir Asal Beag Dubh sean Phádraig Uí Chonaire i gcuimhne dom.

Is maith liom an bealach a scríobhann sé. Tá sé cliste ag imirt le focail agus stíl éagsúla teangan de réir már a oireann an scéal. Cúpla uair thosaigh mé ag gáirí ós ard agus mé á léamh.

Ag dul i bhfad - Alan Titley; Cló Iarchonnacht 2023: ISBN 978-1-78444-275-6

---

• Féach leis ar "Alan Titley, Benedict XVI agus an fhírinne!" agam (5/5/2021) 

Níl mar a shíltear bítear.

An lá dár gcionn (Féach ar "Oíche so bhreis san Ghearmáin...") bhí mé i dtuaisceart na cathrach (BÁC) ag fanach lem m'iníon. Bhí teachtaireach ar an bhfón agam. "Tá sneachta ann!"

D'fhéacas amach agus bhí beagáinín sneachta ann ach ní raibh sé ró dhona. Chual mé ar an raidío go raibh fadhb leis an DART agus cinneas ar an bus a fháil istig sa chathair ionas go mbéinn ábalat a traen ag 11.25 a fháil ó Heuston.

Bhí neart am agam an bus a fháil ag 10.00 le bheith in am.

Ach níl mar a shíltear bítear.

Fionnradharc faoi sneachta

Cé nach raibh sneachta ar bith sa bhruach baile ina raibh mé ag fanacht agus an bus ag dul i dtreo na cathrach bas léir nach cldach éatrom a bhí i gceist. Shleamhnaigh an bus, agus chuile carr i dTuaisceart na cathrach go mall mall mall isteach sa cathair.

D'imigh an t-am, 10.30, 10.45, 11.00 agus ní rabhamar ach ag Páirc Fhionradharc! Bhí an traen go Gaillimh le bheith at 11.25. Faoi dheireadh idir bus agus Luas d'éirigh liom Heusto a shroicheant faoi 12.15 nó mar sin. Bhí an traen imithe.

Ni raibh mé sásta suir istigh i stáisiún fuair tár éis an eachtra a bhí agam i nDuesseldorf an lá roimhe agus d'fhill mé ar thí m-iníona arís. Bhí sé te istigh ansin.

Rinne mé suíochán a chuir in áirithe ar an Sathairn ag 1.00 agus chaith mé oíche eile gan coinne in ionad a bheith sa bhaile...

Tá an lá deas grianmhar i mBaile Átha Cliath ar maidin. 

N'fheadair an ndéanfidh mé Caoran na gCearc roimh oíche!

---

Oíche so bhreis san Ghearmáin...

Cathair deas is sea Düsseldorf na Gearmáine. Tá sé ar bhruach na Réine. Bhí mé ag comhdháil grúpa úsáideoirí threalimh uathoibríoch le breis is dhá mhíle eile. Bhíod sé de nós ag an gcomhlucht (Emerson) na comhdhála seo a eagrú gach dhá bhliain. Bíonn ceann i Meireceá agus an ceann san Eoraip d'innealteoirí ón Eoraip, ón Aifric agus ón Meán Oirthear. Ach idir gceann deireannach agus an ceann seo bhí sé mbliana de bharr na paindéime. Mar sin bhailigh muid le chéile agus bhí neart le foghlaim, athruithe teicniúla agus gléasanna nua.

Abha mór na Réine ag Düsseldorf

Bhí mé le dul abhaile ar an gCéadaoin le hAer Lingus, bhí ticéad agam agus mo shloinne litrithe go mí cheart (mar ní féidir leo fada a chuir ar litreacha). Seachas san bhí mé ábalta suí isteach san eitileán gan aon stró. 

Bhí sé beagnach lán agus bhí muid go compóirdeach agus an bagáiste curtha sna chófraí lastuas. Labhair an Caiptéan linn agus dúirt go raibh fadhb le gléas a úsáideann siad i ndroch aimsir agus bhí ortha é a thosú arís agus go dtógfadh sé cúig neaomad nó mar sin.

Tár éis tamall tháining sé ar an intercom. Bhí brón air ach ní raibh aon leigheas acu ar an fhadhb agus bheadh sé ró-chontúirteach eitilt san eitleán sin. Is cosúil nach raibh aon seans eitilt eile a fháil agus go mbeadh ortha seomraí a fháil dúinn sa cheantair.

Amach linn as ár suíocháin chompordacha, trén iosta rialaithe pas arís agus ag bailiú ár mbagáiste agus amuigh san aerfort aris.

Ar ndóigh ní raibh sé éasca áit a fháil sa cheantair agus tár éis dhá uair aimsíodh dhá ostáin and dá cheann timpeall uair ón aerfort. Bhi go maith cé narbh féidir linn a rá nach raibh sé go h-olc go fóill mar bhí ortha bus a fháil le sinn a thabhairt chuig na h-ostain. Dúradh linn fanacht don bhus taobh amuigh. 

Bhí sé fuair ar 10.00 san oíche. 

Ar deireadh tháining sé ag timpeall a ceathrú tár éis a deich. Ar deireadh shroicheamar an ostán a bhí, ní i nDüsselldorf féin ach i mbaile eile ar fad, Gelsenkirchen, baile atá ó thuaidh ó Essen, tár mean oíche. Bhí eagla an domhain orm go mbeidh orm dul trén gnáth seiceáil isteach, pás, foirm a líonadh agus eile. Bhí leath chéad againn ann! Tár éis meán oíche! Ach sa deireadh bhí éifeachtúlacht chórais na Gearmáine le feiceál. Bhí liosta iomlán ar leathanach ag an duine amháin a bhi ar an mbínse fáilte anus ní raibh ar ach m'aimn a aimsiu agus bhí orm mo shiniú a chuir leis agus thug sé eochair 802 dom ar an ochtú úrlóir.

Ní gá a rá ach bhí codladh maith agam go maidin.

Éirí na gréine ó seomra 802 inGelsenkirchen

Bailíodh ar leathuair tár éis a naoi an maidin dár gcionn mar bhí eitilt faoi leith eagraithe le dul timpeall meán lae. Mar sin tár éis bricfeasta ar aghaidh linn ar ár mbealach chuig an aerfort arís. Cé gur thóg sé an méis ceanna ama an turas a dhéanamh nuair is faoi sholas na gréine atá sé samhlaíonn tú go nach bhuil ag turas chomh fada is atá sé sa dorchadas!

Ansin bhí orainn dul tré chóras an aerfoirt aris, pás bordála nua a fháil, dul tré iniúchadh slándála ar ar mbagáiste, cotaí criosanna, "aon rud id'phóca!" agus ansin seiceáil pas arís. Ach bhíomar ar ár mbealach abháile. Tugadh dearbhán €15 l'aghaidh bia san aerfort agus muid ag fanach don eitilt.

Faoi dheireadh chuamar ar bhord an eitileán. "Fáilte ar ais" a dúirt duine de na maor freastail! Agus faoi deich neomad bhíomar go léir san aer ar ar mbealach go hÉirinn.

Ag aerfort BhÁC bhí cioth éatroim ann ach ba chuma. Bhíomar sa bhaile inár dtír féin agus tár éis oíche eile ann bhéinn ar mo bhealach - siar go Conamara.

Ach sin mar a cheap mé..

... ach sin scéal éile!

---

#Emrex #Emerson

Cloigeann mar théarma

Bí fadhb leis an teas lárnach againn le déanaí. Maidin amháin theip ar an gcóras.

Rinne mé iniúcadh air agus fuair mé amach nach raibh ceann de na comhla innealta ag oscailt go huathoibríoch mar ba cheart dó. D'aistrigh mé go dtí an módh láimhe é agus thosaigh sé ag obair arís. Níorbh fhéidir linn brath ar an módh leasc ama a thuile.

Glaoghamar ar an leictreoir agus deimhnigh seisiin go raibh gá le comhla nua a fháil. Ní an comhla ina iomláine ach an píosa aibhléiseach ar a bharr - an gníomhróir comhla.

Ghlac mé grianghraf de ar mo fhón agus ar aghaidh liom chuig an siopa áitiúil chrua-earraí - Tí Nioclás (B)* ag Casla.

Thaispeán mé an pictiúr do té ag an gcúntar ansin. D'aimsíodh ar an ríomhaire ach ní raibh fhios go díreach cén cheann a bhí uaim. Tháinig duine eile agus bhí fhios aige cén cineál rud a bhí uaim.

"Bhfuil an rud ar fad uait?" Se sin an gníomhróir féin agus an comhla. Mhínigh mé cad a bhí uainn , an gníomróir, an píosa ar bharr."Níl uait ach an cloigeann?" a dúirt sé.

"Díreach é!" a dúirt mé féin. "Is maith liom an tearma sin uait!"

Cheannaigh mé é agus tháinig an leictreoir chugainn agus ceangal sé an ceann nua istigh sa chóras arís agus bhí linn!

Nach fearr an tearma "cloigeann" ná "gníomhróir comhla"?

---

*(B)=Suíomh i mBéarla amháin!

Te agus compórdach!

Nuair a thángamar anseo go Caorán na gCearc bhí tine oscailte sa seomra suí. 

Nuair a lás muid an tine thóg sé ama chun an teas a scaipeadh trén seomra. Uaireanta, agus ag braith ar an aimsir, ní raibh an tarraingt go ró mhaith agus anois is arís bhíodh an deatach ag teacht isteach sa teach. Chomh maith leis sin bhí fhios againn gur imigh an-chuid den teas thuas an simléar nó ag téamh taobhanna an tinteán féin.

Tháining an athrú nuair a cheannamaíor dóiteoir breosla soladach. Seasann sé beagáining amuigh ón sean tintean agus b'íontach an difríocht a rinne sé. Ar ndóigh ní raibh fadhb anois leis an ndeatach agus bhí teas íontach againn ní hamháin ón time ach bhí an sorn féin an te (seachas balla an tí!). Bhíomar breá sásta leis.

Dúradh linn le déanaí go raibh gléas éigin ann a cabhraíonn leis an teas a roinnt foin seomra i bhfad níos éifeachtaí go mór mór nuair is seomra mór é le síleáil nó le h-idirurlár nó le balcóin ag breathnú síos ar an mbun léibhéal mar atá againne. Tagann a teas thuas ansin diadh ar ndiaidh ar aon nós ach dúradh go mbeadh sé i bhfad níos fearr le an gléas áirithe seo. Gaothrán soirn a bhí i gceist.

D'fhéacamar is teach so scéal agus ar deireadh cheannaíomar ceann le déanaí. Is gléas an simplí é. Gaothrán meicnúil atá i gceist. Ní gá aon chumhacht aibhléise nó eile len é a oibriú. Cuirtear ar bharr an soirn agus de réir mar a théann an sorn tosnaíon sé ag casadh. Séideann sé an teas thár timpeall an seomra agus taobh istigh de acar an ghearr ama bíonn chuile cúinne den seomra te.

Níl sé againn ach le trí nó ceithre seachtaine agus tá sé fíor. Ní hamháin go théann sé an seomra mór ata againne ach is cosúil bhfuil coigilt breosla i gceist. Ní dhóann muid an méid móna nó adhmad agus a bhí á dhó againn sular raibh sé ina suí ar bharr an dóiteoir. Níor chreideamar go mbeadh sé chomh éifeachtach agus atá se!

Níor chosnaigh sé mórán orainn agus ní gá duit ach é a chuir ar a bharr agus tá leat - te agus compórdach!

Ecx - giolch tachtaithe?

Le bliain anuas tá athru tagtha ar an idirlín ó cheannaigh billiúnaí éigin ceann de na mór ardáin - twitter.

Bhíodh sé an suimiúl agus bhí an-chuid díospóireachta air - díospóireachta fiúntacha uaireanta. Is minic a rinne mé iarracht eolas breise a fháil ann agus d'fhaighinn é gan mórán moille. Ar bhealach ba cineál tobar na gaoise a bhí ann!

Bhí giolch (an giolch iad a thuile?) ag rá gur trua an rud é go raibh daoine imithe ón ardán agus gur bocht an suíomh dá bharr. Cuid acu imithe chuig ardáin eile, Mastodan, Spéir Ghorm nó Telegram. Ach mo léan níl siad siúd chomh maith nó chomh éasca a lamhsáil is ata an sean twitter. Agus "ach is é an toradh ar seo ná go bhfuil na háiteacha go léir leamh go leor anois - níl a dhothán chomhrá in áit ar bith.

Cinnte baineann na foinse nuachta, Tuairisc, Nós, Nuacht TG4, Meon Eile, Molscéal, ExtraG, Éire Beo agus Treibh an úsáid as - mar a déannan Iriseoirí i mBéarla - ach tá an comhrá agus an teacht le chéile a bhíodh ann imithe anois faraoir.

Mothaím uaim é?

Sórt rógaire sagairt?

Tá mé díreach tár éis leabhair "Eaglais na gCatacómaí" leis an tAth Pádraig Standún a léamh*.

An céad rud a sheas amach domsa ná a chreideamh - a chreideamh in Íosa Chríost. Ach ar an dtaobh eile ní raibh fhios agam cén fáth go bhfuil an creideamh sin chomh láidir istigh ann ... go bhfuil sé dílis dá shagartóireacht! Cad as a tháinig a chuid spioradáltachta máß spioradáltacht atá ann. 

Mar duine mé fhéin a d'aistrigh go dtí an Ghaeltacht thuig mé na deachrachtaí a bhí aige teanga mhuintir na Gaeltachta a thuiscint nuair a cuireadh siar go hÁrainn é don gcéad uair.

Foilsíodh an leabhair sa bhliain 2004. I ndairíre séard tá sa leabhair ná imeachtaí a shaoil suas go dtí an am sin. Léiríonn sé trína a chuid altanna, leabhaor agus drámai an meon a bhí aige in amantaí áirithe. Ach dár liom chuaig sé thár n-ais chuig a ghairm mar Shagart agus mar Críostaí. Már is eol dúinn tá an-chuid scríofa aige - go mór mór na húrscéalta ach i gcónaí filleann se arís ia arís eile ar a pharóiste.

Cinnte is "réabhlóidí" é atá sásta fulaingt ar son a chuid tuairimí ach dár liom ní ar a son féin atá sé ag troid ach ar son a chosmhuintir, a phobal. Ag an am céanna tuigeann sé meon iad siúd atá í gcomhacht, más Easpag nó Polaiteoir é.

Tá cuimhne agam ar agallamh a thug sé agus é á scaoileadh amach, as Muinseó sílim, agus cuireadh ceist air. "Cad a dhéanfadh tú anois?"

"Tá searmanais na Cásca le céiliúradh sa pharóiste!"

Insíonn sé gur thóg sé sos le bheith ag scríobh go lán aimsirtha ach tár éis tamall "D'airigh mé uaim gnáth shaol an tsagairt ... sásta bheith ag filleadh arís ar Inis Meáin. Bhí mé sásta filleadh ar mo chéadgairm."

Ar ndóigh tá tuairimi éagsúla aige faoi rialacha na hEaglaise léirithe aige agus sílim gur ciúnaíodh sagairt nó heaglasaigh eile le tuairimí cosúil leo. Ach ag an am céanna léirítear dílseacht don gcreideamh agus don bpoball sa leabhair seo.

Mar a dúirt mé scríodh é seo ag tús an chéad seo agus réimis Eoin Pól II ag druidim chun chríoch. Tá Benedict XVI imithe agus anois tá Prionsias againn. Tá Ard-Easpag eile ar an Deoise (Tuama) anois chomh maith.

Ba bhreá liom saothar eile uaidh ar a shaol ó 2004 ar aghaidh. Bhí sé i dTuair Mhic Éadaigh nuair a scríobh sé an leabhair seo agus uaidh sin sílim gur chaith se seal mar shagart i gCarna.

Bhí an leabhair seo éasca le léamh (mar atá aon leabhair ón údar seo) agus molaim é.

---

* Eaglais na gCatacómaí, Pádraig Standún, Cló Iarchonnachta 2004, ISBN 1 902420 67 5

Seans go mbeidh spéis agat sna píosaí seo chomh maith:

• "Athraithe agus nuacht eaglasta eile." (2010)

• "Aos Og agus Aos Dána." (2018)