21.5.15

Ó favella na Braisíle go cúl-seomra i nGaillimh!


Ni raibh mé in Aras na nGael riamh go dtí aréir. Is dócha gur áit cosúil le Club an Conartha i mBaile Átha Cliath, cúl seomra ina bhailíonn Pobal na Gaelige cosúil leis an Críostaithe sa tsean aimsir i gcathreacha Impireacht na Róimhe!

Bhí fógartha go raibh an t-údar ón Ísiltír, Alex Hijmans, le sliochta as a chuid scríobhnóireachta a léamh.  Bhí sé eagraithe ag a fhoilsitheoirí Cois Life agus Conradh na Gaeilge. Bhí fhios agam go ndearna sé seisiún léitheoireachta roimhe seo i mBaile Átha Cliath agus go mb'fhiú dul len é a chloisint. Agus b'fhiú!

Níl fhios agam caithin a thosigh an nós sin, go mbeadh údair ag dul ó cathair go cathair, ó tír go tír ag léamh as a gcuid saothir. Is dócha gurb é Charles Dickens an té is mó cáil a rinne é sin sa naoú aois déag, ach rinne daoine eile é leis. Tá cáil ar an dturas a thug Oscar Wilde ar an Stáit Aontaithe - "I've Nothing to declare except my genius!"

Is dócha go gcaitheadh bua aisteoireachta le bheith ag údar leis an obair léitheoireachta seo a dhéanamh. Is minic, ró-mhinic, agus daoine ag léamh go poiblí, nach bhfuil aon mothú nó tuiscint le cloisint nó le feiscint ann. Caithin a riabh tú ag Aifreann agus gur thug tú faoi dearadh cád a bhí á léamh ag na léachtaí, nó fiú an scéal san Soiscéal féin? Tá an bua seo ag Alex Hijmans, buíochas le Dia.

Léigh sé trí píosaí as a gcuid saothar le brí agus d'fhéadfa a rá gur ghlach sé páirt sna píosaí a léigh sé. Níl mé ag rá go raibh aisteoireacht ar siúl aige nó go raibh galamaisíocht ar siúl aige. Ní hea, bhí sé i bhfad níos caolchúisí ná sin, lámh amach, cuimilt a mhéir is a órdóg, nó a chloigeann a chuireadh mothúcháin nó gníomh sa scéal i gcuimhne duit agus a láidreoidh a inseacht a scéil.

Bhí trí píosaí á léamh aige, mar a dúirt mé, ceann ó leabhair atá foilsithe, ceann eile atá le foilsiú aige agus an triú ceann nár foilsíodh agus nár léadh ach uair amháin eile i mBaile Átha Cliath an seachtain roimhe. Ar ndóigh is ón millieu Phoirtingéleach Bhraisileach a thagann a chuid saothar (seachas a chéad úscéal) agus mas sin tá sé difriúl ó an-chuid scríobhnóireacht sa lá atá inniú ann sa tír seo. (B'fhéidir gur féidir a rá go bhfuil cuid de shaothar Thomáis Mhic Shíomáin bunaithe i bpáirt ar millieu na Catalóinise sa tslí céanna). Tá sé tabhachtach blasadh de chultúr eile a fháil, go mór mór cultúr atá éagsúil ón "ollchultúr" Meiriceánach Béarlach ina bhfuil muid báite in Éirinn.

Ina measc siúd a bhí ag éisteacht bhí turasóir teanga agus cultúir a mhínigh do Maitiú Ó Coimín luach na Gaeilge agus an “fhíorchultúir Ghaelaigh” do thurasóirí in Éirinn. Léigh anseo ar a dúirt sé: “Ná caill do dhúchas. Ná tógaidís uait é.”
Thug sé leis cúntas gearr ar a shaol agus ar a chuid scríobhnóireacht idir iriseoireacht agus ficsean. Luaigh sé an deachtaireacht scríobh i gcomhluadar nó comharsanacht gan teanga a chuid scríobhnóireachta thár timpeall air. Mar sin tá tabhacht ar bith lena chuairteanna ar Éirinn le snás a chuir ar a chuid saothair, iad a fhíordheimhniú.

Tá sé ag obair ar eagarthóireacht dá chéad leabhair eile, "Tearmann" atá le foilsiu i gcionn naoi míosa. Leabhair faoi fear as Éirinn, Eoin (ainm maith!) gníomhaí cearta daonna agus a thárla dó i mBraisil, le treabhanna bhundúchasaí agus úinéirí talún agus mar a tháinig sé ar an tuairim nach bhfuil an cuimhlint chomh simplí agus a cheapfá ar an gcéad amharc. Bhfuil macasamhail den gcoimhlint céanna le feiscint in Éirinn nó sa Tír Naofa?

Cheannaigh mé a chéad úrscéal, Aiséirí, atá suite i nGaillimh, agus mé ag súil go mór len é a léamh. Tá Favella agus Splancanna ó Shaol Eile cheanna agam.

• Bíonn Alex ag blagáil faoina shaol sa Bhrasaíl agus eile ar a shuíomh féin agus ar Twitter @alexhijmans go rialta.


1 comment:

  1. Go raibh maith agat, a Eoin...as an tuairisc sin, agus as seoladh nua blagála Alex a roinnt linn...ní raibh an ceann nua agam, ach tá sé ar mo bhlag agam, anois..:-)

    ReplyDelete